Giá phân bón từ những tháng đầu năm đến hiện tại đã tăng trung bình từ 50-73%, thậm chí có loại tăng 83%. Và theo dự báo, mức giá này tại Việt Nam vẫn sẽ còn tiếp tục tăng trong thời gian tới do chịu ảnh hưởng của thế giới, song vẫn sẽ mức tăng thấp hơn so với thế giới. Với năng lực sản xuất gần 30 triệu tấn/năm, sản lượng phân bón của nước ta đang cao gấp 3 lần so với nhu cầu tiêu thụ. Giá phân bón tăng cao đã làm tăng chi phí sản xuất trồng trọt, trong hoàn cảnh giá lúa gạo tăng giảm không ổn định đã gây ảnh hưởng đến thu nhập của người nông dân.
Mục lục
Giá phân bón tăng trở lại sau thời gian giảm giá mạnh
Theo Cục trưởng Cục Hóa chất Nguyễn Văn Thanh về việc giá phân bón tăng trong thời qua. Sau khi tăng kỷ lục cuối 2018, phân bón liên tục giảm giá và chạm đáy vào tháng 7/2020. Từ tháng 7/2020 đến nay, giá phân bón bắt đầu phục hồi và có chiều hướng tăng cao.
Ông cho rằng, giá phân bón tăng là do giá nông sản thế giới liên tục tăng thời gian qua. Kết hợp với tình hình thời tiết thuận lợi đã thúc đẩy sản xuất nông nghiệp phát triển. Nên kèm theo đó là nhu cầu phân bón cũng tăng cao.
Ông Hoàng Trung – Cục trưởng Cục Bảo vệ Thực vật, Bộ NN-PTNT, nhấn mạnh, trong khoảng 5 năm trở lại đây, Việt Nam đã cơ bản tự chủ được mặt hàng phân bón. Nhu cầu sử dụng phân bón trong nước sẽ không tăng trong những năm gần đây. Trong khi đó, giá phân bón giảm quá sâu trong nửa đầu năm 2020; nguồn cung phân bón trên thế giới lại có xu hướng giảm. Nên không kịp đáp ứng nhu cầu phục hồi quá nhanh. Kết hợp với chính sách nới lỏng tiền tệ và tài khóa trên toàn cầu, không chỉ phân bón mà hầu hết các mặt hàng cơ bản như sắt thép, than đá, xăng dầu, thức ăn chăn nuôi… đều chứng kiến mức tăng giá rất mạnh.
Nguyên nhân tăng giá phân bón không phải là do thiếu nguồn cung
Thống kê mới nhất từ Bộ NN-PTNT cho thấy. Cả nước hiện có 841 nhà máy sản xuất phân bón .Với công suất gần 30 triệu tấn/năm. Như vậy, công suất sản xuất của chúng ta gấp 3 lần so với nhu cầu tiêu thụ.
“7 tháng đầu năm, các nhà máy trong nước đã sản xuất được 2,5 triệu tấn phân bón. Tăng gần 200 triệu tấn so với cùng kỳ. Năm 2020, chúng ta nhập khẩu 3,97 triệu tấn. Nhưng 7 tháng đầu năm 2021, chúng ta đã nhập 3,1 triệu tấn. Tăng 6.700 tấn so với cùng kỳ. Số liệu trên cho thấy, năng lực sản xuất vẫn đáp ứng được nhu cầu sử dụng. Do đó, không có sự chênh lệch cung cầu và đây không phải là nguyên nhân đẩy giá phân bón tăng cao”, Cục trưởng Hoàng Trung khẳng định.
Ông Bùi Thế Chuyên, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Hóa Chất Việt Nam (Vinachem) cho rằng: “Nếu nói giá phân bón tăng do bất cập cung cầu là không đúng. Nguyên nhân chính là do chi phí sản xuất 7 tháng đầu năm tăng rất cao. Như lưu huỳnh tăng 170%, amoniac tăng gấp 2 lần… khiến giá đầu vào tăng. Cùng với đó, là sự gia tăng của chi phí vận chuyển và những tác động tiêu cực đến từ đại dịch Covid-19”.
Các giải pháp giúp cho người nông dân dễ thở hơn
Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh đề nghị các doanh nghiệp cố gắng hợp lý hóa các chi phí, giữ ổn định giá thành. Đặt mục tiêu phân bón Việt Nam phải được bán với giá thấp hơn hàng nhập khẩu. Đưa phân bón đến tay người nông dân với chi phí thấp nhất. “Xuất khẩu là quyền của doanh nghiệp nhưng chúng tôi kêu gọi các doanh nghiệp dừng xuất khẩu, tập trung đảm bảo nguồn cung cho thị trường trong nước” – Thứ trưởng Khánh nhấn mạnh.
Về dài hạn, một số doanh nghiệp đề xuất giải pháp để tập trung giảm chi phí sản xuất. Thực hiện thông qua việc điều hành trong nước như: Tiếp tục nghiên cứu chính sách thuế VAT với phân bón; hay bình ổn được giá nguyên liệu sản xuất trong nước. Bộ NN&PTNT, Bộ Công Thương cũng khuyến nghị các DN tiếp tục sản xuất tối đa công suất thiết kế để không xảy ra tình huống khan hàng dẫn đến tăng giá phân bón trong các mùa vụ tới.
Về khâu lưu thông, theo Thứ trưởng Trần Quốc Khánh đề nghị. Tất cả các doanh nghiệp sản xuất phân bón phải chủ động các giải pháp đảm bảo lưu thông; đưa phân bón đến với các khu vực cần để đảm bảo cho vụ Đông-Xuân sắp tới. Theo ông Khánh, thời gian qua, Bộ Công Thương đã chỉ đạo tăng cường công tác quản lý thị trường phân bón, chống các hành vi gian lận thương mại; đầu cơ, tích trữ, đẩy giá phân bón lên cao và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.
